Radiu Kielce i Pani Magdalenie Galas dziękujemy za upowszechnienie sensacyjnej informacji o obrazie św. Jacka powstałym  przed jego  kanonizacją w 1594 roku. Jest na nim dawno poszukiwany dowód istnienia  kultu Jacka Odrowąża jako osoby świętej i to na sto lat przed kanonizacją. Dotychczas często twierdzono, że dowodów takich nie ma. Na obrazie Mistrza Zwiastowania z Jodłownika św. Jacek przedstawiony jest w świetlistej aureoli. Informacje o publikacji przesłał  ks. prof. dr hab. Andrzej Hanich, któremu serdecznie dziękuję. Ten fakt powinien wpłynąć na zmianę treści współczesnych biografii świętego

Tytuł informacji : Niezwykłe dzieło sztuki w niewielkim kościele
autor: Magdalena Galas-Klusek
strona Radia Kielce publikacja 18.11.2024 oryginał tutaj
Foto z publikacji

„Wizja św. Jacka Odrowąża” obraz namalowany około 1500 roku będzie eksponowany na Wawelu, jako jeden z najcenniejszych polskich zabytków. Płótno przeszło w ostatnim czasie renowację, a znajduje się w niewielkim kościele w Odrowążu, w gminie Stąporków.

W przeszłości obraz reprezentował Odrowąż na wystawie „Polska Jagiellonów” w Krakowie oraz na zamku Schallaburg w Austrii, gdzie jego reprodukcja znalazła się w zbiorach katalogu. Niebawem powędruje na podobną wystawę na Wawel, informuje ksiądz Zbigniew Bieńkowski, proboszcz parafii w Odrowążu. – Organizatorzy wystawy zwrócili się już do nas jako parafii, ale i do kurii z prośbą o udostępnienie obrazu na wystawę, którą zaplanowano na Zamku Królewskim na Wawelu. Ekspozycja zostanie zorganizowana w ciągu najbliższych dwóch lat – tłumaczy duchowny.

Dzieło przedstawia Świętego Jacka z aureolą wskazującą na jego świętość mimo, że powstało sto lat przed kanonizacją. Proboszcz zwraca uwagę, że obraz w przeszłości miał duże znaczenie dla mieszkańców i pątników.

– Ten obraz uważany był za cudowny. Możemy na nim zobaczyć Matkę Boską, która objawia się Jackowi, a na jej wstędze znajduje się napis łaciński: „Ciesz się synu Jacku, bo Twoje modlitwy miłe są mojemu Synowi i wszystko o co będziesz prosił za moją przyczyną otrzymasz”. Właśnie dlatego ludzie tutaj w przeszłości pielgrzymowali, były wota dziękczynne. Teraz ta tradycja wygasła – ubolewa.

Obraz przedstawiający modlącego się Świętego Jacka Odrowąża namalował krakowski Mistrz Zwiastowania z Jodłownika dla kościoła Świętej Trójcy w Krakowie.

Z inicjatywy ówczesnego proboszcza ks. Jana Michalskiego – wykładowcy Akademii Krakowskiej, przy wsparciu Jana Samuela i Jadwigi Świderskich przed 1666 r. ks. Michalski sprowadził ze świątyni Dominikanów w Krakowie obraz „Wizja św. Jacka” do Odrowąża. W 1669 r. dodano drugiego patrona kościoła – św. Jacka Odrowąża.

Święty Jacek jest jedynym polskim świętym przedstawionym przez Berniniego w kolumnadzie (trzeci od centrum po lewej stronie) wokół placu św. Piotra w Watykanie. Kolejna rzeźba św. Jacka stoi przed bazyliką w Lourdes.

Wędrówka św. Jacka do Odrowąża, w gminie Stąporków zachowała się też w podaniach ludowych. Według nich nazwy miejscowości rozsianych wokół dawnego miasta Odrowąża wskazują na trud i zmęczenie świętego, który zapłakał w Płaczkowie, zastał go mrok w Mroczkowie i narzekał na ból stóp w Piętach.

Święty Jacek był spokrewniony z biskupem krakowskim Iwo Odrowążem, który według dostępnych źródeł historycznych urodził się na ziemi koneckiej. Iwo był fundatorem kościoła w Końskich, ale też ufundował Kościół Mariacki na rynku w Krakowie, o czym pisał Jan Długosz.

Opis obrazu ze strony Wikipedii

W centralnej części dzieła znajduje się klęcząca postać św. Jacka, któremu ukazuje się Matka Boska z Dzieciątkiem. Maria zwraca się do Jacka słowami wypisanymi po łacinie na wijącej się banderoli: Ciesz się synu Jacku, bo Twoje modlitwy miłe są mojemu Synowi i wszystko o co będziesz prosił, za moją przyczyną otrzymasz[1]. Postać Jacka Odrowąża została ukazana z promienistą aureolą wokół głowy, choć jego kanonizacja miała miejsce sto lat później, w 1594 roku.

Najciekawszą częścią obrazu jest pejzaż. Niektóre jego partie sąsiadują z tradycyjną dekoracją złoconego tła. Po obu stronach świętego znajdują się fragmenty gotyckiego miasta Krakowa: z prawej strony znajduje się kościół dominikanów wraz z przylegającymi: klasztorem i młynem. Młyn został rozebrany jeszcze w XIV wieku. Drogą prowadzącą do miasta idą pielgrzymi, a wśród drzew znajdują się sylwetki zwierząt: jelenia, łani i bociana (na szczycie elewacji kościoła). Z lewej strony malarz przedstawił charakterystyczne drzewo przypominające palmę. Ten motyw powtarza się i stanowi stały element krajobrazowy na kilku innych malowidłach augustiańskich (Raj niewiniątek, Przeniesienie oleju do Bari)[2].

Pod względem kompozycyjnym i przez użycie podobnych motywów Matki Boskiej w glorii, budowli konwentualnej i otwartej księgi, obraz kojarzony jest z dziełem Carla Crivellego pt. Wizja Gabriela Ferrettiego z 1489 roku (obecnie w National Gallery w Londynie).

Św. Jacek założyciel kościoła w Odrowążu

Link do oryginału tekstu na stronie Konskie.travel

Parafia w Odrowążu powstała prawdopodobnie w 1300 roku. Wydzielona z parafii Końskie i Wąchock, istniała już za panowania króla Kazimierza Wielkiego. Obecny kościół p.w. śś. Jacka i Katarzyny zbudowany został w XVI wieku. Świątynię zniszczoną w czasie najazdu szwedzkiego odbudowano w latach 1659-1670, równocześnie ją rozbudowując. Kolejny gruntowny remont przeprowadzono na przełomie lat 50/60 XIX wieku.

Z powstaniem kościoła p.w. śś. Jacka i Katarzyny, wiążą się miejscowe legendy. Według jednej z nich świątynia miała powstać na sąsiednim wzgórzu. Gdy przygotowano już budulec i zaczęto ciosać drewno, wióry odpadające spod toporów cieśli za sprawą jakiejś nadprzyrodzonej mocy leciały na sąsiednie, wyższe wzgórze. Uznając w tym moc Bożą, przewieziono materiały i wzniesiono kościół w miejscu , które sam Stwórca wybrał jako godniejsze dla swej siedziby. Druga legenda mówi, że pierwotnym fundatorem kościoła w Odrowążu był św. Jacek, który podczas swoich apostolskich pielgrzymek, nawiedził Odrowąż i w miejscu, gdzie dziś stoi kościół zatknął krzyż misyjny. Wewnątrz świątyni znajduje się słynący z łask obraz św. Jacka. Wizerunek ten reprezentował Odrowąż na wystawie "Polska Jagiellonów" w Krakowie oraz na zamku Schallaburg w Austrii, gdzie jego reprodukcja znalazła się w zbiorach katalogu.

Pierwotny kościół był budowlą drewnianą, wielkości dzisiejszej nawy głównej. W dzwonnicy tuż obok kościoła, wystawionej w 1858 roku znajdują się trzy dzwony. W 1529 roku ufundowano pierwszy dzwon z napisem "O Rex Gloriae Christe veni cum pace" - 1529". Fundatorem drugiego, większego dzwonu był w 1562 roku Feliks Budzyński. Napis na dzwonie brzmi: "Christus Rex fortis veniet in pace et homo factus est". Budzyński ufundował również kamienną chrzcielnicę w stylu renesansowym, na której znajdują się herby właścicieli Odrowąża. Na trzecim dzwonie widnieje napis 1828 rok.